بررسی تطبیقی عنصر فضا در منظومه های "لیلی و مجنون" نظامی گنجوی و مکتبی شیرازی
نویسندگان
چکیده مقاله:
عنصر فضا در داستان از جمله عوامل موثر بر خواننده است که حس نشاط، اندوه، هیجان، هراس و عشق یا نفرت را ممکن است ایجاد کند؛ ازسویی فضا رابطه‌ای تنگاتنگ با دیگر عناصر داستان همچون شخصیت، گفتگو، لحن، طرح یا پیرنگ و... دارد؛ به‌طوری که تقریبا تمامی عناصر داستان در شکل‌گیری فضای اثر نقشی اساسی دارند. از میان داستان‌های عاشقانه که فضای اندوه در آن نمود بسیار بارزی دارد، منظومه‌ی لیلی و مجنون نظامی است که از جمله آثار موفق در ادب پارسی به‌شمار می‌رود و نظیره‌های فراوان آن دلیل محکمی بر صدق این مدعاست. در‌میان این الهام‌گیری‌ها، منظومه‌ی لیلی و مجنون مکتبی شیرازی (تألیف 895) یکی از بهترین و زیباترین این نظیره‌ها محسوب می‌گردد؛ به‌واقع از مهم‌ترین علل قرار گرفتن این روایت، جزو سه تقلید برتر (روایت امیرخسرو دهلوی، جامی و مکتبی شیرازی) سادگی و زیبایی آن و ایجاد صحنه‌ها و فضاهای جدید توسط سراینده است. فضاهای تازه‌ای که در افزونی جذابیت‌های روایت او بسیار نقش‌آفرین بوده‌اند. این مقاله با استفاده از شیوه‌ی تطبیقی، در‌صدد دستیابی به‌میزان و نوع فضاهای حاکم بر روایت نظامی و مکتبی بوده و بررسی‌های صورت گرفته در دو منظومه، بیانگر غلبه‌ی فضای غم و اندوه در دو روایت است.
منابع مشابه
بنیاد خانواده در منظومه ی لیلی و مجنون نظامی گنجوی
با ورود جبری تجدد و فروپاشی خانوادههای گستردهی پدر سالار پیشین و گذار و تقلیل این سازهی اجتماعی به واحد های هستهای و کوچک، بی آن که زمینه های ذهنی و عینی آن تولید و شکل گرفته باشد، بیم آن می رود که؛ این مهم ترین نهاد اجتماعی در روزگار ما نتواند کارکرد های به هنجار اسلامی و اجتماعی خود را به درستی انجام دهد از این رو، گفتگو از خانواده و جایگاه و کنشهای بی شمار آن بیش از پیش ضروری به نظر...
متن کاملبنیاد خانواده در منظومه ی لیلی و مجنون نظامی گنجوی
با ورود جبری تجدد و فروپاشی خانوادههای گستردهی پدر سالار پیشین و گذار و تقلیل این سازهی اجتماعی به واحد های هستهای و کوچک، بی آن که زمینه های ذهنی و عینی آن تولید و شکل گرفته باشد، بیم آن می رود که؛ این مهم ترین نهاد اجتماعی در روزگار ما نتواند کارکرد های به هنجار اسلامی و اجتماعی خود را به درستی انجام دهد از این رو، گفتگو از خانواده و جایگاه و کنشهای بی شمار آن بیش از پیش ضروری به نظر...
متن کاملنقد تحلیلی - تطبیقی منظومه ی«خسرو و شیرین» و«لیلی و مجنون» نظامی گنجوی
یکی از انواع ادبی معروف و گسترده در زبان فارسی، ادبیّات غنایی است. دورهی کمال اشعار غنایی نیز در زبان فارسی از قرن چهارم آغاز گردیده است. در ادب پارسی در کنار قالب غزل، برای بیان مضامین غنایی و عاشقانه، استفاده از مثنوی های عاشقانه نیز رواج دارد. اصولاً داستان سرایی از انواعی است که بسیار زود در شعر فارسی مورد توجّه قرار گرفته است. عنصری در قرن پنجم چند داستان و از جمله«وامق و عذرا» را به نظم کشی...
متن کاملبررسی تحلیلی عشق عذری در لیلی و مجنون مکتبی شیرازی
مکتبی شیرازی از شاعران پایان قرن نهم و اوایل قرن دهم هجری و یکی از معروفترین نظیره‌پردازان لیلی و مجنون نظامی است. مشخصة بارز اثر او، چگونگی طرح خصوصیّات عشق عذری در میان برترین مقلّدان نظامی و حتّی خود نظامی است. عشق عذری با توجه به حدیث مشهور پیامبر (ص) سه ویژگی عمده دارد: عشق پاک و عفیف به دور از هرگونه هوای نفسانی 2- مکتوم نهادن راز عشق 3- مرگ عشاق در راه عشق. از دیگر ویژگی‌های آن، عبارت است ا...
متن کاملمقایسۀ تطبیقی "فیلم"لیلی و مجنون با "منظومه" لیلی و مجنون نظامی
" لیلی و مجنون" نظامی یکی از پرتقلیدترین آثار تاریخ ادبیات فارسی است که شاعران متعددی با آن طبعآزمایی کردهاند و دامنۀ نفوذ آن تا حدی است که مرزهای متون ادبی را درنوردیده و به عرصۀ سینما و تئاتر کشیده شدهاست. سال 1349 ه.ش. زمانی است که سیامک یاسمی با تأثر از اثر نظامی و روایات دیگر داستان، فیلمی از لیلی و مجنون ارائه داد که در این مقاله، محتوا و شگردهای روایی آن با اثر نظامی در چهار بخش تشابه...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 1 شماره 3
صفحات 11- 25
تاریخ انتشار 2013-08-23
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023